Trong vài năm trở lại đây, tự động hóa không còn là khái niệm xa vời. Từ dây chuyền sản xuất công nghiệp, kho vận, cho đến nông nghiệp và xây dựng công nghệ máy móc đang thay thế nhiều công việc vốn do con người đảm nhận. Ngành xây dựng Việt Nam cũng không nằm ngoài vòng xoáy ấy.
Những chiếc máy trộn bê tông tự động, máy ép gạch, máy trải nhựa, máy bơm bê tông cần dài đang dần thay thế những công đoạn nặng nhọc, tốn nhiều sức lực và nhân công. Đằng sau làn sóng này là một câu hỏi khiến nhiều người băn khoăn:
“Tự động hóa liệu có cướp mất công việc của con người, hay nó đang mở ra những cơ hội mới?”
1. Tại sao tự động hóa lấn sân nhanh đến vậy
Có 3 nguyên nhân chính:
Áp lực tiến độ và chất lượng công trình
Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt, chủ đầu tư yêu cầu tiến độ nhanh hơn, chất lượng đồng đều hơn. Máy móc tự động giúp giảm thời gian thi công, hạn chế sai sót, đồng thời đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn kỹ thuật.
Chi phí nhân công ngày càng tăng
Khi mức lương tối thiểu và chi phí sinh hoạt tăng, việc thuê đội ngũ lao động phổ thông số lượng lớn trở nên tốn kém. Máy móc, dù đầu tư ban đầu cao, nhưng vận hành lâu dài lại tiết kiệm hơn.
Xu hướng toàn cầu
Tự động hóa là xu hướng không thể đảo ngược. Các nước phát triển đã chứng minh: đầu tư công nghệ sớm sẽ tạo lợi thế cạnh tranh bền vững.
2. Nỗi lo mất việc – Thực tế không thể phủ nhận
Với nhiều lao động phổ thông, nhất là những người làm việc ở công đoạn đơn giản, lặp đi lặp lại, nguy cơ mất việc là có thật.
Hệ quả là nhiều lao động cảm thấy bị thừa và lo lắng về thu nhập. Điều này đặc biệt rõ ở những khu vực chưa kịp triển khai đào tạo nghề hoặc chuyển đổi kỹ năng.
3. Chuyển đổi để không bị bỏ lại
Ở các quốc gia phát triển, quá trình tự động hóa đi kèm với các chương trình đào tạo lại kỹ năng. Người lao động không bị bỏ rơi mà được học nghề mới, đảm nhận vai trò mới.
Tại Việt Nam, người thợ xây, thợ cơ khí hoặc phụ hồ hoàn toàn có thể trở thành:
- Thợ vận hành máy ép gạch
- Kỹ thuật viên máy bơm bê tông
- Chuyên viên bảo trì thiết bị
Điều quan trọng là chủ động học hỏi. Người thợ nào sớm tiếp cận công nghệ sẽ có lợi thế lớn, vì máy móc dù hiện đại đến đâu vẫn cần con người điều khiển và giám sát.
4. Tự động hóa – kẻ thù hay bạn đồng hành?
Câu trả lời phụ thuộc vào cách chúng ta tiếp nhận nó.
Nếu chỉ đứng ngoài và lo sợ, tự động hóa sẽ là “kẻ thù” lấy mất công việc.
Nhưng nếu chủ động tìm hiểu, học kỹ năng mới, nó sẽ trở thành bạn đồng hành giúp chúng ta:
- Làm việc nhẹ nhàng hơn
- Kiếm thu nhập cao hơn
- Nâng cao giá trị bản thân
Lời kết:
Tự động hóa trong xây dựng không phải là cơn bão quét sạch việc làm, mà là làn sóng dịch chuyển từ lao động nặng nhọc sang lao động kỹ thuật cao.
Công việc có thể thay đổi, nhưng nhu cầu về con người có kỹ năng sẽ luôn tồn tại. Những ai sẵn sàng học hỏi, nâng cấp bản thân sẽ không chỉ giữ được việc mà còn mở ra cánh cửa mới trong sự nghiệp.
