Nếu như trước đây, một công trình xây dựng luôn gắn với hình ảnh hàng chục thợ thủ công, tiếng búa, tiếng máy vang rền cả ngày lẫn đêm, thì chỉ vài năm nữa thôi, viễn cảnh đó sẽ thay đổi. Sự phát triển mạnh mẽ của AI (trí tuệ nhân tạo) và robot đang mở ra một kỷ nguyên mới cho ngành xây dựng toàn cầu và Việt Nam cũng không nằm ngoài làn sóng ấy. Câu hỏi đặt ra: 5 năm tới, ngành xây dựng sẽ ra sao khi công nghệ này bùng nổ?
AI – bộ não mới cho ngành xây dựng
Trong tương lai gần, AI sẽ không chỉ dừng ở việc hỗ trợ thiết kế bản vẽ trên phần mềm. Nó có thể:
- Dự đoán chi phí và tiến độ thi công dựa trên dữ liệu công trình trước đó.
- Phát hiện sai sót trong thiết kế trước khi triển khai, hạn chế rủi ro đội vốn.
- Tối ưu quy trình vận hành máy móc: từ máy cắt, uốn, đến quản lý vật liệu.
Thay vì phải mất hàng tuần để tính toán, AI có thể đưa ra phương án thi công chỉ trong vài giờ. Điều này giúp doanh nghiệp ra quyết định nhanh hơn và chính xác hơn.
Robot – cánh tay thép trên công trường
Robot xây dựng không còn là viễn tưởng. Hiện nay trên thế giới đã có:
- Robot xây tường có thể hoàn thành 300 viên gạch/giờ – nhanh gấp nhiều lần thợ thủ công.
- Robot in 3D bê tông xây nên cả một ngôi nhà trong vòng 24 giờ.
- Robot vận chuyển đảm nhận bê vác vật liệu nặng, giảm rủi ro tai nạn.
Ở Việt Nam, nhiều doanh nghiệp đã dần đưa robot và máy tự động vào các khâu như: bẻ đai, cắt sắt, đan lưới thép. Đây chính là bước đệm để 5 năm tới, robot có thể xuất hiện dày đặc trên công trường.
Lợi ích rõ rệt
Tăng năng suất: Một robot có thể thay sức lao động của 5 – 10 công nhân, hoạt động liên tục mà không cần nghỉ.
Tiết kiệm chi phí dài hạn: Ban đầu đầu tư lớn, nhưng giảm mạnh chi phí nhân công, giảm hao hụt vật liệu và rút ngắn tiến độ.
An toàn lao động: Robot thay thế con người ở công việc nguy hiểm như cắt, hàn, thi công trên cao.
Chất lượng đồng đều: Máy móc và AI hạn chế tối đa lỗi sai do con người.
Thách thức không nhỏ
Bên cạnh những lợi ích chúng ta nhìn thấy. Thì công nghệ nào cũng có hai mặt:
- Nguy cơ mất việc làm: Những công việc tay chân đơn giản sẽ dần biến mất.
- Chi phí đầu tư ban đầu cao: Không phải doanh nghiệp nhỏ nào cũng sẵn sàng bỏ vốn lớn để nhập robot và AI.
- Đào tạo lại nguồn nhân lực: Người thợ không chỉ biết làm mà phải biết vận hành. Đây là thách thức lớn về đào tạo nghề.
Tương lai 5 năm tới – bức tranh công trường hiện đại
Chúng ta hãy thử hình dung về tương lai 5 năm tới nghành xây dựng sẽ là:
- Một công trường chỉ cần 10 kỹ thuật viên thay vì 50 thợ thủ công.
- Các máy cắt, uốn, bẻ đai tự động kết nối trực tiếp với hệ thống AI quản lý, mọi dữ liệu hiển thị trên màn hình.
- Robot xây dựng làm việc cả ngày lẫn đêm, con người chỉ giám sát và điều chỉnh khi cần.
- Tai nạn lao động giảm 70 – 80%, tiến độ rút ngắn một nửa.
Đây không phải chuyện xa vời, mà là kịch bản rất gần trong 5 năm tới, khi AI và robot ngày càng phổ biến.
Lời kết:
Ngành xây dựng Việt Nam sẽ không biến mất lao động, mà chuyển đổi vai trò. Từ người thợ tay nghề → người vận hành công nghệ. Từ công nhân cơ bắp → kỹ thuật viên trí tuệ.
AI và robot không phải để thay thế con người, mà là công cụ giúp con người làm chủ công trình nhanh hơn, an toàn hơn và hiệu quả hơn. Doanh nghiệp nào dám đi trước, đầu tư sớm, thì 5 năm tới sẽ là những người dẫn đầu thị trường xây dựng mới. Ngành xây dựng đang bước vào một kỷ nguyên mới, nơi mà sự kết hợp giữa trí tuệ con người và sức mạnh công nghệ sẽ quyết định ai là người chiến thắng.
